Seksuele ontwikkeling is niet alleen iets voor de puberteit en begint al lang voor je kind gaat (pre)puberen. Hoe deze ontwikkeling verloopt bij je kind vanaf de geboorte tot 6 jaar, lees je in deze blog.
0 tot 1,5 jaar
Je baby ontwikkelt een hechte emotionele band met jou en andere verzorgers. Vanuit deze veilige omgeving gaat hij of zij langzaam op verkenning naar het eigen lichaam en de wereld om zich heen met behulp van zijn of haar huid. Kinderen ‘voelen’ het verschil tussen prettig (aaien) en onprettig contact (een vieze luier). Je baby verkent ook alles met zijn of haar mond en neus en later tevens met zijn of haar handen.
Vanaf 4 maanden gaat je baby zijn of haar lichaam ontdekken en handen, voeten en tenen pakken. Jongetjes (vanaf 6 maanden) en meisjes (vanaf 9 maanden) kunnen hun geslachtsdelen vastpakken. Die aanraking gebeurt nog niet doelbewust, maar voelt wel prettig. Vanaf het eerste jaar kunnen zowel jongens als meisjes meer doelgericht naar hun geslachtsdeel grijpen.
1,5 tot 3 jaar
Je peuter is nieuwsgierig naar zijn of haar eigen lichaam en dat van anderen. Zo ontdekt je kind op deze leeftijd een jongen of meisje te zijn en probeert graag ‘vieze’ woorden uit. Je peuter heeft nog steeds veel behoefte aan lichamelijk contact. Hij of zij zit graag op schoot en laat zich met veel plezier knuffelen en kietelen.
In deze leeftijdsfase wordt je kind zich bewust van het verschil tussen jongens en meisjes. Nieuwsgierig als peuters zijn, willen zij die verschillen uitgebreid bestuderen en bespreken; ‘Ik heb een piemel en jij niet’. Ook willen peuters in deze fase graag hun geslachtsdelen aanraken en hebben ze nog geen idee dat dit ongepast is of pijn kan doen. Geef je peuter af en toe bewust de tijd om zijn of haar geslachtsdelen aan te raken. Dit kan in bad, tijdens het verschonen of onder de douche. Op deze manier leert je kind spelenderwijs zijn of haar eigen lichaam kennen. Vanaf een jaar of 2 kun je je kind leren dat het aanraken van geslachtdelen in bad of bed prima is, maar niet in het openbaar.
Peuters denken vaak dat ze van de ene op de andere dag van geslacht kunnen veranderen. Ook kunnen zij hierover fantaseren. Een peutermeisje kan bijvoorbeeld heel lang volhouden dat zij een jongen is.
3 tot 6 jaar
Kleuters worden zich bewust van hun eigen geslacht en van de sociale regels die daarbij horen.
Ze zijn ook geïnteresseerd waar baby’s vandaan komen en gaan dit vragen. Ook maken zij kennis met de eerste hechte vriendschappen. Je kleuter heeft nog altijd behoefte aan lichamelijk contact, maar vindt zichzelf te groot om op schoot te zitten. Je kind kan deze behoefte vervullen door middel van trekken, duwen en vechtspelletjes.
Uit reacties van andere kinderen en volwassenen leert je kind dat het bekijken en aanraken van het eigen lichaam niet altijd kan. Maar je kleuter is nog net zo nieuwsgierig als hij of zij was als peuter en trekt zich dan ook graag in een hoekje terug om te experimenteren.
Kleuters zijn dol op het spelen van rollenspellen. Vader-moedertje en doktertje. Hierbij kunnen zij experimenteren met voorwerpen en elkaars geslachtsdelen. In tegenstelling tot peuters kunnen kleuters zich inleven in andere mensen. Een kleuter kan vertellen dat het pijn doet of het niet fijn vindt wat een ander kind doet.
Kleuters kennen al hechte vriendschappen en kunnen verliefd worden op meerdere leeftijdsgenootjes, hun moeder of de juf. Het geslacht speelt hierin geen rol.
In onze volgende blog schetsen we hoe kinderen van 6 tot 13 jaar zich seksueel ontwikkelen.
